Kapel op het Sint Janskerkhof

Tijdens de processie, op de geboortedag van Sint Jan, wordt de kapel gebruikt om het Allerheiligste een waardige rustplaats te bezorgen. Tot enige jaren geleden werd op de laatste zaterdag van augustus, in en bij de kapel de Heilige Eucharistie gevierd ter herdenking van de marteldood van Sint Jan.

Restauratie kapel op het kerkhof in 1991

Na bijna een eeuw was de kapel hard aan een opknapbeurt toe. Al langer bestond de wens om de kapel in ere te herstellen, maar een directe aanleiding was er toen in de kelder van Johannes Hove drie glas-in-loodramen werden teruggevonden die afkomstig bleken uit de kapel van het voormalige broederhuis, het huidige gemeentehuis. Deze ramen zijn destijds aan de broeders geschonken door de ouders van de leerlingen van de St. Aloysiusschool ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan en werden na het vertrek van de broeders in 1971 opgeslagen. Met deze vondst had men een alternatief voor de originele ramen van de kapel die de tand des tijds niet hebben overleefd. Omdat de kapel naast de drie hoofdramen nog twee zijvensters heeft, moest nog naar een passende oplossing worden gezocht. Die werd gevonden in een kunstige samenstelling van gebrandschilderd glas afkomstig uit de voormalige Goede Herderkerk waarmee tevens een zinvolle bestemming was gevonden. Met de plaatsing van nieuwe ramen (en kunststof voorzetramen) was echter de kapel niet gerestaureerd. Het metselwerk en het dak werden onder handen genomen evenals het pleisterwerk en de vloer. Ten slotte heeft het tegel-, stuc- en schilderwerk een flinke beurt gekregen waarmee de kapel weer aanzien heeft gekregen.

Het teruggevonden kruisbeeld
De restauratie van de kapel heeft tevens geleid tot een opzienbarende vondst. Tot aan de restauratie van de kapel op het kerkhof stond vóór het middelste raam een groot houten kruis met daarop een wit geschilderd corpus. Het werd tijdens de werkzaamheden in het gras neergelegd, wachtend op een nieuwe bestemming.

De moeilijkheid was dat het corpus in de loop van de jaren zoveel lagen verf had gekregen dat niet meer te zien was om wat voor een beeld het hier eigenlijk ging. Een nog zichtbaar detail deed goed snijwerk vermoeden. Twee vrijwilligers hebben er vervolgens dagenlang aan gewerkt om het beeld van alle verf te ontdoen. Wat te voorschijn kwam, was om stil van te worden. Een uiterst kunstzinnig gesneden Christusbeeld, van eikenhout, met een prachtige uitdrukking op het gezicht. Enerzijds groot lijden, anderzijds overgave en innerlijke vrede. Omdat het tot ons doordrong met een mogelijk oud beeld te maken te hebben, is een deskundige van het Museum Catharijneconvent voor kerkelijke kunst te hulp geroepen. Zijn oordeel luidde dat het hier ging om een prachtige ontdekking, om een gotisch beeld uit de late vijftiende eeuw. Het beeld is dus 500 jaar oud en heeft hoogstwaarschijnlijk nog een plaats gehad in onze middeleeuwse kruiskerk zoals die tot aan de reformatie op ons kerkhof heeft gestaan. Daar waar niet één steen van deze kerk is overgebleven, is het een wonder dat dit Christusbeeld de stormen heeft overleefd. Het verbindt ons met het parochieleven in Laren in de Middeleeuwen, daar waar de wortels liggen van onze geloofstraditie. Het kruisbeeld is gemaakt in een tijd waarin, hier in de noordelijke Nederlanden, de religieuze kunst onder invloed stond van de Moderne Devotie, met name van het boek ‘De navolging van Christus’, geschreven door Thomas à Kempis. De Christusfiguur in de geschriften van de Moderne Devotie wordt in al zijn menselijkheid weergegeven, een nabije Christus, toegankelijk en beminnelijk. De nadruk ligt ook op wat Christus voor ons heeft geleden opdat wij eeuwig leven zullen bezitten. Een Christus die tot navolging uitnodigt. Dat is ook wat het kruisbeeld uitstraalt dat wij hebben teruggevonden. Het beeld heeft een waardige plaats gekregen rechts voor in de St. Jansbasiliek, eerbied in ons oproepend; het zal ons ook eerbiedig doen kijken naar elkaar. Heeft God de wereld dan zo lief?

Het feest van Sint Jansonthoofding, 1992

Zaterdag 29 augustus was er ’s avonds in de kapel op het Sint Janskerkhof een Eucharistieviering. Deze viering in de prachtig gerestaureerde kapel vond plaats ter gelegenheid van de gedachtenis van Sint Jansonthoofding. Tevens herdacht men dat de kapel een eeuw geleden door de toenmalige pastoor Michaël Maas werd gebouwd. De kapel was voor deze feestelijke viering versierd met enkele fraaie bloemstukken. Ook ons parochievaandel had daarin een ereplaats gekregen. Het weer werkte ook mee en door de ondergaande zon werden de nieuwe glas-in-loodramen prachtig verlicht. De H. Mis werd opgedragen door Pastoor J. Vriend in concelebratie met Pater C. Zaal en Pater Paul Vos, beiden zonen van onze parochie. Tijdens deze viering, waaraan ruim tweehonderd parochianen deelnamen, werd de kapel door de pastoor opnieuw ingezegend. In zijn korte toespraak bracht hij allereerst dank aan al diegenen die door hun werk, hetzij vrijwillig hetzij professioneel, er toe hebben bijgedragen dat we nu weer een mooie kapel hebben, ons kerkhof waardig. De kapel was gebouwd om het Allerheiligste tijdens de processie op het kerkhof een waardige rustplaats te geven. Ook bracht hij het eerste kerkje in herinnering dat op deze eerbiedwaardige plek heeft gestaan, van waaruit onze voorouders ons het geloof hebben doorgegeven. De pastoor besloot zijn preek met de bede: “Dat wij door de voorspraak van Sint Jan de Doper, wiens marteldood wij nu gedenken, gesterkt mogen worden in dit geloof”. De viering werd besloten met het zingen van het aloude Sint Janslied. Muzikale begeleiding was er van de St. Jansharmonie die voltallig op het kerkhof aanwezig was. Het was een sobere maar zeer indrukwekkende viering die bij velen herinneringen opriep aan vroegere jaren toen de kapel bij de viering van het St. Jansfeest op het Kerkhof het middelpunt was. Ook nu zat men als vanouds op de graven van de dierbaren die ons zijn voorgegaan. Allen waren het er over eens dat deze viering een waardevolle aanvulling is in onze verering voor Sint Jan. Het voornemen van de Sint Jansbroederschap om jaarlijks op 29 augustus deze feestdag met een H. Mis op het Sint Janskerkhof te vieren, kan ons daarom alleen maar tot vreugde stemmen.